انواع دستورالعمل‌ها:
در صفحه نخست بسیاری از دستورالعمل‌ها و بخشنامه‌های ابلاغی سازمان برنامه‌وبودجه معمولاً با این سه جمله مواجه می‌شویم:
• دستورالعمل پیوست از نوع گروه اول (لازم‌الاجرا) ابلاغ می‌گردد
• دستورالعمل پیوست از نوع گروه دوم (لازم‌الاجرا) ابلاغ می‌گردد
• دستورالعمل پیوست از نوع گروه سوم ابلاغ می‌گردد
در این مقاله قصد داریم بررسی کنیم و بدانیم که منظور از این سه نوع دستورالعمل چیست؟
بر اساس آئین‌نامه استانداردهای اجرائی طرح‌های عمرانی مصوب 30 تیرماه سال 1352 هیات وزیران، انواع دستورالعمل‌های موضوع این آئین‌نامه به 3 گروه و به شرح زیر تقسیم می‌شوند:
• گروه اول: دستورالعمل‌هایی هستند که رعایت مفاد آن از طرف دستگاه‌های اجرائی و مهندسان مشاور و پیمانکاران و عوامل دیگر ضروری است.
ازجمله دستورالعمل‌های این گروه می‌توان به موافقت‌نامه، شرایط عمومی و شرایط خصوصی پیمان‌ها و مقررات آنها، دستورالعمل‌های ابلاغی درزمینهٔ تجزیه بها که شامل دو بخشنامه به عناوین " دستورالعمل نحوه ارائه تجزیه بها همراه با پیشنهاد قیمت پیمانکاران " و " دستورالعمل نحوه ارائه پیشنهاد قیمت از سوی پیمانکاران به تفکیک فصل‌های فهرست‌بها " می‌باشد، اشاره کرد. همچنین تمام فهرست‌بهاهای ابلاغی سازمان برنامه‌وبودجه از این نوع می‌باشد. بخشنامه تعدیل با موضوع " دستورالعمل نحوه تعدیل آحاد بهای پیمان " و تمام شاخص‌های ابلاغی مورداستفاده در پیمان‌های دارای تعدیل، بخشنامه نرخ سیمان و فولاد و دستورالعمل انعقاد پیمان اجرای کارهای ساختمانی به‌صورت سرجمع و همچنین فرم ضمانت‌نامه‌ها، فرم پیمان‌ها، استانداردهای فنی در این گروه قرار دارند.
• گروه دوم: دستورالعمل‌هایی هستند که به‌طورکلی و برای موارد عادی تهیه می‌گردد و برحسب مورد دستگاه‌های اجرائی و مهندسان و پیمانکاران و عوامل دیگر می‌توانند به تشخیص خود مفاد دستورالعمل و یا ضوابط و معیارهای آن را با توجه به کار موردنظر و در حدود قابل قبولی که در دستورالعمل تعیین‌شده تغییر داده و آن را با توجه به کار موردنظر تطبیق دهند؛ نظیر دستورالعمل نحوه انتخاب عوامل و تعيين حق‌الزحمه خدمات نظارت كارگاهي مشاوران.
• گروه سوم: دستورالعمل‌هایی هستند که به‌عنوان راهنما و ارشاد دستگاه‌های اجرائی و مؤسسات مشاور و پیمانکاران و سایر عوامل تهیه می‌شود و رعایت مفاد آن درصورتی‌که دستگاه‌های اجرائی و مؤسسات مشاور روش‌های بهتری داشته باشند اجباری نیست. ازجمله دستورالعمل‌های این گروه می‌توان به دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ ﺗﻌﻴﻴﻦ داﻣﻨﻪ قیمت‌های ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدي در ﻣﻨﺎﻗﺼﺎت اشاره کرد.
سازمان موظف است گروه هر دستورالعمل را به‌طور مشخص در متن آن قید نموده و در مورد دستورالعمل‌های گروه 1 و گروه 2 تاریخی که از آن تاریخ لازم است به مورداجرا گذاشته شود تعیین نماید.
مهندس مریم واحدی
بخش بعدی این مقاله را از اینجا مطالعه کنید.