پروانه ساختمانی یا مجوز ساخت چیست ؟
برای هرگونه ساخت و ساز در حوزه ساخت وساز شهری و روستایی ، برای اینکه مغایر با طرح تفضیلی شهرها یا طرح هادی روستاها ، ساختمانی احداث نشود ، نیاز است تا مالک با مراجعه به مرجع صدور پروانه ، مجوزی را با عنوان پروانه ساخت دریافت نماید . پروانه ساختمان یا به عبارتی همان جواز ساخت، مجوزی است که پیش از اقدام به هر گونه عملیات ساخت و ساز بایستی از مراجع مربوطه مانند شهرداری دریافت کرد. این مجوز تایید کننده قانونی بودن عملیات اجرایی بوده و در صورت صادر نشدن آن هرگونه ساخت و سازی غیرقانونی تلقی خواهد شد.
چه اطلاعاتی را می توان از پروانه ساختمانی دریافت کرد ؟
پروانه ساختمان ، جزو مدارک اصلی احداث بنا در حوزه شهرها بوده و حاوی اطلاعات زیر می باشد :
مشخصات مالک / آدرس دقیق و کروکی ملک / مشخصات مهندسین ناظر ، طراح و مجری ساختمان / ابعاد ملک قبل و بعد از تعریض ( اگر شامل تعریض شود ) / وضعیت ملک از لحاظ ارتفاعی / کروکی دقیق ملک و گذر های موجود / شمالی یا جنوبی بودن ملک / نوع اسکلت / مشخصات و کاربری ملک بعد از احداث ( به تفکیک طبقات ) / اصلاحات ایجاد شده در پروانه .
با این تفاسیر به پروانه ساختمان ، شناسنامه ملک هم گفته می شود که البته با شناسنامه فنی ملک تفاوت دارد .
درجه اهمیت پروانه ساختمان و نقشه های مصوب چگونه است ؟
در پاسخ به این سوال فقط می توان گفت :
" پروانه ساختمانی بر نقشه های مصوب و سند مالکیت ، ارجحیت دارد " .
البته این جمله برای مالک و ناظر صادق است که می خواهند ساختمان را در ملک موجود احداث نمایند و لازم است که گفته شود در صورتیکه ملک از لحاظ ابعادی مغایر با سند احداث شود ، در زمان دریافت پایان کار ، سند باید اصلاح شود .
انواع پروانه ساختمان
پروانه ساختمانی در کشور ما به 2 شکل توسط مراجع صدور پروانه ، صادر می شود .
1) پروانه ساختمانی دفترچه ای
این شکل صدور پروانه ساختمان ، روش قدیمی آن است که در حال حاضر تعداد محدودی از استانها به این شکل پروانه را صادر می کنند.
2 ) پروانه تک برگی
این شکل از پروانه ساختمانی که در استان تهران و تعداد زیادی استانهای کشور نیز به این روش صادر می شود ، نوع جدید صدور پروانه ساختمان است .
لازم به ذکر است که تغییر در شکل پروانه ، هیچ تفاوتی در اطلاعات و محتوای آن نداشته است .
مرجع صدور پروانه کدام ارگان می باشد؟
برای پاسخ به این سوال باید مشخص شود که ساخت وساز در حوزه شهری است یا روستایی؟
در حوزه شهری: مرجع صدور پروانه ساختمان ، شهرداری منطقه می باشد .
در حوزه روستایی: مرجع صدور پروانه ساختمانی می تواند : بنیاد مسکن شهرستان یا بعضاً دهیاری روستا باشد که عموما بنیاد مسکن این کار را انجام می دهد .
مراحل صدور پروانه ساختمان :
1) تهیه کروکی دقیق ملک توسط مامور بازدید از طرف مرجع صدور پروانه که عموما یک نفر مهندس نقشه بردار دارای پروانه اشتغال به کار از وزارت راه و شهرسازی است ، می باشد . در این کروکی اولیه ، موقعیت فعلی ملک ، عوارض موجود در ملک مانند بناهای احداث شده به صورت غیر مجاز ، درخت های موجود در ملک یا معبر مجاور آن و شیب معبر مشخص می شود .
2) تایید کروکی توسط مرجع صدور پروانه ومشخص کردن عقب نشینی یا تعریض ملک ، روی کروکی و تحویل آن به مالک .
3) مراجعه مالک به مهندس طراح معمار و تحویل کروکی به ایشان برای طراحی نقشه معماری ملک با توجه به کروکی و خواسته های مالک .
4) تایید نقشه های معماری توسط معاونت معماری و شهرسازی شهرداری
سوال : آیا در صورت تایید نقشه ها توسط کنترل نقشه شهرداری یا سازمان نظام مهندسی یا بنیاد مسکن ، مسئولیت مغایرتهای احتمالی از مهندس طراح معمار کاسته می شود ؟
پاسخ : خیر . کنترل کردن نقشه ها توسط سازمانهای فوق الذکر ،تنها در جهت کمک کردن و رفع یکسری اشتباهات می باشد ، در غیر اینصورت تمام مسئولیت خطاهای احتمالی ، بر عهده طراح می باشد .
کنترل نقشه در این مرحله برای رفع مغایرتهای احتمالی با ضوابط معماری و شهرسازی یا طرح هادی روستاها انجام می شود .
5 ) بعد از تایید نقشه معماری ، نوبت می رسد به تهیه نقشه های سازه ، مکانیک و برق که بر اساس همان نقشه معماری و توسط مهندسین طراح در رشته های مذکور انجام می شود . نکته : مهندس طراح در هر رشته ، باید صلاحیت طراحی ساختمان را با توجه به گروه بندی ساختمانها در مبحث دوم و محدودیتهای موجود از لحاظ پایه و صلاحیت ، داشته باشد .
6 ) پس از تهیه نقشه ها و تایید آنها توسط کنترل نقشه سازمان و تعیین ناظر و مجری و عقد قرارداد ایشان با مالک ، پرونده ملک برای صدور پروانه به مرجع صدور پروانه ارسال می شود .
نکته : با توجه به اینکه در حال حاضر در حال حاضر مجری ذیصلاح برای ساختمانهای روستایی ، الزامی نشده ، موضوع فوق که به مجری اشاره شد ، در مورد ساخت و ساز شهری صادق می باشد .
7 ) تایید نقشه های ساختمان توسط آتش نشانی و بررسی لحاظ شدن ضوابط در نقشه ها .
8 ) پرداخت عوارض نوسازی و شهرسازی ملک و هزینه های صدور پروانه در بنیاد مسکن ، و صدور پروانه .
هزینه صدور پروانه ساختمانی چقدر است ؟
هزینه صدور پروانه در هر شهر و استان ، با توجه قیمت منطقه ای مصوب ، توسط شهرداری محاسبه می شود و نمی توان حتی برای 2 منطقه متفاوت در یک شهرستان نیز ، یک قیمت صدور پروانه واحد در نظر گرفت .
اما مبلغ قابل پرداخت به سازمان نظام مهندسی و مهندسین طراح ، ناظر ، مجری بر اساس تعرفه سازمان نظام مهندسی محاسبه می شود که می توان گفت تقریبا در کشور ، یکسان می باشد .
مدت اعتبار پروانه ساختمانی
مدت اعتباری که برای پروانه های ساختمانی از طرف مرجع صدور پروانه ، لحاظ می گردد نیز با توجه به هر استان و شهرستان ، متفاوت است .
اما عموماً مهلت شروع عملیات ساختمانی از تاریخ صدور پروانه بین 1 تا 2 سال بوده و در استان تهران برای اتمام عملیات ساختمانی نیز مهلت 42 ماهه در نظر گرفته شده است .
در صورتیکه مالک از هر یک از زمانهای درج شده روی پروانه تبعیت نکند ، می بایست برای تمدید اعتبار پروانه ، هزینه پرداخت نماید . البته قابل ذکر است در صورتیکه عملیات ساختمانی شروع نشده و اعتبار پروانه تمام شود ، برای تمدید اعتبار نیز محدودیت قائل شده است که در صورت عدم توجه به این موضوع و تغییر ضوابط شهرسازی و مقررات ملی ساختمان ، مالک می بایست روند دریافت پروانه را مجددا طی نماید .
ضوابط صدور پروانه ساختمانی چیست؟
پروانه های ساختمانی ، از ضوابط معماری و شهرسازی هر استان و مقررات ملی ساختمان ، تبعیت کرده و می بایست با این ضوابط در هماهنگی کامل باشند . رعایت حقوق همسایگی نیز باید در طراحی ساختمان لحاظ شود . حقوق همسایگی یعنی عدم سایه اندازی و عدم مشرفیت .